شاید وقتی به دنبال خرید کابینت و یا سایر عناصر برای سرویس بهداشتی یا آشپزخانه خود بودید بارها از زبان فروشنده یا اطرافیان شنیده‌اید که اجناس pvc را به شما توصیه می‌کنند. اما پی وی سی دقیقاً از چه ساخته شده است و مزایا و معایب pvc کدامند؟ و چرا کاربردهای این ماده روز به روز در حال گسترش است؟ در این مطلب سعی داریم به این پرسش ها پاسخ دهیم.
تاریخچه PVC
پیش از آنکه بخواهیم به بررسی ویژگی های pvc بپردازیم لازم است اندکی با این ماده بیشتر آشنا شویم. اختراع پی وی سی در سال 1813 صورت گرفت اما در آن زمان بدلیل محدودیت‌هایی متعدد امکان استفاده گسترده از آن تا پیش از قرن بیستم فرآهم نشد و درنتیجه تولید آن نیز به صورت تجاری آغاز نشد. پس از آن، دو شیمیدان از یک شرکت آلمانی تلاش کردند تا از پی وی سی در محصولات تجاری استفاده کنند، اما به دلیل بروز مشکلاتی در فرآیند تولید و سختی و شکنندگی پلیمر، تلاش‌‌های آنان بی‌نتیجه ماند. در سال 1926، والدو سیمون از طریق ترکیب پی وی سی با افزودنی‌های دیگر موفق شد روشی برای نرم کردن این پلیمر بیابد و به این ترتیب این ماده در مرکز توجهات قرار گرفت و به تولید گسترده رسید.
پی وی سی درواقع از ماده‌ای پلیمری به نام پلی‌وینیل‌کراید ساخته می‌شود. این ماده پلاستیکی انعطاف پذیر بوده و از جهات مختلفی در برابر تنش‌های فیزیکی و شیمیایی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل است که استفاده از آن نه تنها در دکوراسیون داخلی بلکه در طیف گسترده‌ای از محصولات رایج است.
مزایا و معایب pvc
وقتی به خرید اجناسی از جنس pvc فکر می کنیم در نگاه اول شاید چنین به نظرمان برسد که محصول نهائی از کیفیت مطلوبی برخوردار نخواهد بود. درواقع این طرز تفکر ریشه در باورهای اشتباهی دارد که ناشی از عدم شناخت و درک صحیح از این ماده بسیار کاربردی شده است.
این روزها زندگی بدون این ماده حیاتی تقریباً غیرممکن است. انواع و اقسام روکش‌های سیم، تجهیزات مخابراتی، در و پنجره، تجهیزات ساختمانی، لباس، کیف و کفش، لوله‌های آب و فاضلاب و انواع کفپوش‌ها از پی وی سی ساخته می‌شوند. تکیه انسان امروزی بر این ماده اعجاب انگیز تا حدی ست که مضرات pvc نمی‌تواند جلوی استفاده گسترده از آن را بگیرد. در ادامه سعی داریم به بررسی دقیق‌تر مزایا و معایب pvc بپردازیم.
مزایا pvc چیست ؟
وجود مواد پلیمری در ساختار pvc خواص و ویژگی‌های منحصر به فردی به آن می‌بخشد که زمینه‌های استفاده گسترده از آن را فراهم می‌کند. درواقع جای خالی مزیت های پی وی سی به قدری در صنایع مختلف احساس می‌شد که حتی می‌توان بخش اعظمی از پیشرفت‌های تکنولوژی را مدیون اختراع پی وی سی دانست. ماده ای که بیش از 200 سال از اختراع آن می‌گذرد. اما مزایا و معایب pvc کدامند؟
- استحکام بالا، یکی از عمده ترین ویژگی های ورقهای پی وی سی مقاومت بسیار بالای آنهاست و در برابر مواد شیمیایی، روغن‌ها و اسیدهای ضعیف بخوبی مقاوم هستند.
- فرآیندپذیری، این ماده بخوبی با افزودنی‌های مختلف سازگار است.
- سبک، این ماده بسیار سبک است و از این رو بخش زیادی از کاربردهای آن در صنعت ساختمان‌سازی می‌باشد. به عنوان مثال سبک بودن پنل‌های پی وی سی باعث کاربرد آن به عنوان دیوارپوش شده است.
- مراقبت و نگهداری ساده، بدلیل عدم حساسیت به آب و مواد شیمیایی بسادگی می‌توان از آن نگهداری کرد.
- عدم اشتعال پذیری، دمای ذوب این ماده 80 درجه سانتیگراد می‌باشد و قابل استفاده مداوم در ۶۰ درجه سانتیگراد می‌باشد.
- عایق رطوبت و صدا، پی وی سی یک عایق رطوبت، صدا و گرما می‌باشد و می‌تواند اتلاف انرژی را تا 40 درصد کاهش دهد.
- بزرگنمایی فضا، تایل‌های پی وی سی بدلیل دارا بودن سطح مسطح این قابلیت را دارند که وقتی در فضاهای کوچک به کار می‌روند آن را وسیع‌‌تر از آنچه که هست نشان می‌دهند؛ به خصوص اگر رنگ آنها سفید باشد.
- ضد نفوذ میکروب و آلودگی، بافت خاص این ماده امکان رشد و انتشار میکروب‌ها و آلودگی‌ها را به صفر می‌رساند.
- مقاوم در برابر ضربه، مقاومت سطحی این ماده به گونه ایست که با برخورد اجسام نوک تیز و ضربه دچار آسیب دیدگی نمی شود.
- قابل اجرا به صورت مات و شفاف، این ماده را می‌توان با افزودن ترکیباتی هم به صورت مات و هم به صورت شفاف در اختیار داشت.
- قیمت مناسب، پی وی سی از مواد پلیمری صنایع پتروشیمی استخراج می‌شود و به همین دلیل منابع محدودی نداشته و با قیمت مناسبی عرضه می‌شود.
معایب پی وی سی
با اینکه پی وی سی کاربردها و مزایای متنوعی دارد اما استفاده از آن می‌تواند معایبی هم داشته باشد. درواقع استفاده از آن اگرچه کمک بزرگی به بشریت داشته و رشد و توسعه صنایع مختلف را تسهیل کرده است اما استفاده بی‌رویه آن خطراتی را هم برای محیط زیست و هم حیات وحش در پی خواهد داشت. این آسیب‌ها را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.
زیست تخریب ناپذیر، یکی از ایرادات بزرگی که مدافعین محیط زیست بر استفاده از مواد پی وی سی وارد می‌کنند این است که این ماده در طبیعت تجزیه‌ناپذیر است. شاید بتوان این مورد را یکی از مهم ترین مضرات پی وی سی دانست. البته این نکته علی رغم اهمیت فراوان آن در بررسی مزایا و معایب pvc محجور مانده است. زیرا در دنیای صنعتی امروز دغدغه‌های محیط زیستی در اولویت قرار ندارند.
تنوع رنگ محدود، ورقهای پی وی سی که در ساخت کابینت و انواع در و پنجره کاربرد دارند تنوع رنگی محدودی داشته و اغلب سفید هستند.
انتشار گازهای سمی، در مواقع آتش‌سوزی مواد پی وی سی گازهای سمی از خود متساعد می‌کنند که می‌تواند اثرات جبران ناپذیری بر ریه افراد داشته باشد.
رنگ پریدگی، اجسامی که از ماده پی وی سی در ساختار خود دارند درصورتیکه به طور مداوم در برابر اشعه فرابنفش نور خورشید قرار بگیرند دچار تغییر شکل و رنگ رفتگی می‌شوند.
عدم سازگاری با سبک کلاسیک، استفاده از عناصری همچون دیوارپوش‌ها، سقف‌های کاذب و همچنین کابینت‌های پی وی سی اغلب در سبک دکوراسیون مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد و در سبک کلاسیک به ندرت به کار می‌رود. کابینت‌های پی وی سی یکی از کاربردهای مهم تایل‌های پی وی سی می‌باشد.
کاربرد پی وی سی در دکوراسیون داخلی
در خانه های امروزی پی وی سی در اشکال مختلف به کار گرفته می شود؛ از مصالح ساختمانی گرفته تا لوازم و عناصر دکوراسیون داخلی به نحوی می توان ردپای مواد پی وی سی را یافت. می توان گفت اختراع این ماده کاربردی تأثیر بزرگی در صنعت ساختمان سازی و دکوراسیون داخلی داشته است. درواقع سبک بودن، انعطاف پذیری، ضدآب بودن و مقاومت در برابر فرسایش این ماده را تبدیل به یک عنصر جادوئی کرده است.
به عنوان مثال در دکوراسیون داخلی استفاده از کفپوش های پی وی سی در بسیاری موارد می تواند بهترین و حتی تنها انتخاب باشد. کفپوش های پی وی سی تمام مزایا و معایب pvc که از آن ساخته شده را دارا می باشند. به همین دلیل در فضاهایی که احتمال رطوبت در آن بالاست مثل آشپزخانه ها کاربرد دارد. گذشته از آن این کفپوش ها بسیار ارزان هستند و به همین دلیل در فضاهایی که بدنبال یک کفپوش ارزان یا موقتی هستید استفاده از آنها می تواند به صرفه باشد.
دیوارپوش های پی وی سی نیز یکی دیگر از کاربردهای پی وی سی محسوب می شوند. این دیوارپوش ها ظاهر بسیار جذابی دارند و به نوعی اغلب به عنوان عنصری دکوری به آن نگاه می شود. اما این دیوارپوش های جذاب علاوه بر آنکه ظاهر زیبایی به فضا می دهند مزیت مهم دیگری هم دارند و آن هم خاصیت عایق صدا بودن آنهاست. درواقع این دیوارپوش ها به دلیل ضخامت و همینطور خواص ذاتی که دارند عناصری عایق صدا محسوب می شوند.
کاغذ دیواری های پی وی سی نیز یکی دیگر از عناصر پی وی سی هستند که بکارگیری آنها در دکوراسیون داخلی مزیت هایی به همراه خواهد داشت. در واقع انواع کاغذ دیواری پی وی سی ضدآب بوده و به همین دلیل می توان آنها را تمیز کرد؛ این ویژگی در مورد سایر انواع کاغذ دیواری وجود ندارد.
کلام آخر
در این راهنما به موضوع مزایا و معایب pvc پرداختیم و به اهمیت آن در صنایع مختلف پی بردیم. با این حال این ماده باارزش و حیاتی علی رغم مزیت‌های بی‌شماری که با خود به همراه دارد خالی از ایراد نیست. معایب پی وی سی که بزرگترین آنها را می‌توان خطرات زیست محیطی آنها برشمرد اغلب نادیده گرفته می شود. با این حال می توان با استفاده مناسب از آن از بروز طیف دیگری از معایب آن نظیر انتشار گازهای سمی جلوگیری کرد.
